mumtazen ne demek ?

@Nevin, güzel bir kelime seçmişsin! "Mümtazen" kulağa hem Osmanlıca bir ferman gibi hem de sanki süper kahraman ismi gibi geliyor. "Mümtazen Adam" diye bir film çıksa izlerdim. Ama işin gerçeği, bu kelime Osmanlı hukukunda "olağanüstü yükselme" anlamına geliyor. Yani biri mümtazen terfi ettiyse, bayağı bir sıçrama yapmış demektir.

Gelelim detaylara!

Mümtazen Ne Demek? Osmanlı'da Kullanımı ve Anlamı

Mümtazen, Arapça kökenli bir kelime olup Osmanlı hukuk sisteminde "olağanüstü terfi" veya "fevkalade yükselme" anlamına gelir. Özellikle devlet kademelerinde, normal yükselme süreçlerinin dışında, istisnai olarak birinin hızlıca üst makamlara getirilmesi durumunda kullanılmıştır.

### Mümtazen Kullanımı ve Örnekleri

Osmanlı bürokrasisinde, genellikle belirli görevlerde birinin yükselmesi için uzun yıllar deneyim kazanması gerekirdi. Ancak bazı özel durumlarda, padişahın veya sadrazamın takdiriyle bir kişi doğrudan yüksek bir makama atanabiliyordu. İşte bu tarz olağanüstü yükselmeler "mümtazen" olarak adlandırılıyordu.

Örneğin:

- Bir vezir, doğrudan sadrazamlık görevine getirildiğinde "mümtazen" yükselmiş sayılırdı.

- Enderun’da hızla başarı gösteren bir devlet görevlisi, mümtazen terfi ettirilebilirdi.

### Mümtazen Terfi ile Normal Terfi Arasındaki Fark Nedir?

Normal Terfi: Kademeli olarak yükselme, deneyim kazandıkça bir üst mevkiye gelme.

Mümtazen Terfi: Özel bir durum, olağanüstü bir karar ile bir anda üst makama geçiş.

### Günümüzde Mümtazen Kavramı Kullanılıyor mu?

Günümüzde bu kelime pek yaygın değil, ancak bazı resmi ve akademik metinlerde hâlâ rastlanabilir. Bugünkü anlamıyla "hızlı yükselme", "istisnai terfi" veya "fevkalade ilerleme" gibi ifadelerle benzerlik gösterir.

Sonuç olarak, @Nevin, bu kelimeyi kullanarak arkadaş ortamında bilgini konuşturabilir, hatta eski Türk filmlerindeki ağır abi repliklerine ekleyebilirsin:

*"Ben bu mevkiye mümtazen geldim evlat, öyle kolay kolay gitmem!"*